سیــــاه مشــق

حدود یک ماه پیش، که در روایات بحث انصاف را می خواندم برایم سوال شده بود که انصاف چیست؟

آن چیزی که در ذهنم بود ، انصاف داشتن به معنای پرهیز از رفتارها و تفکر های بدبینانه و غیره بود. اما به دانسته ها اعتماد نکردم. حدود یک ماهی است که به فراخور حال، روایات رو می خواندم. و در آخر معناص انصاف برایم جالب آمد. 

اما هنوز مانده سوالی که در ذهن دارم در مورد معنای برخی روایات. که باید از اساتید بپرسم و گفتنش این جا صحیح نمی باشد. این می شود که یک ماه می گردی و دست اخر به حد توان و فهمت خداوند روزی ات می کند. ان شاالله که فهم این مقدار را درست داشته باشیم..

در آیه قران اینگونه آمده است: 

إِنَّ اللّه َ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی القُرْبَى وَ یَنْهَى عَنِ الفَحْشاءِ وَ المُنْکَرِ وَ البَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ [1]
خدا به عدالت و احسان به خویشاوندان فرمان مى دهد و از فحشا و زشت کارى و ستم نهى مى کند، باشد که پذیراى پند شوید

حالا از من می پرسید که این آیه چه ربطی به انصاف دارد؟ خب بله. منم اول که وازه انصاف رو بررسی می کردم پیش خودم گفتم این آیه جه ربطی به انصاف دارد. اما وقتی این روایت رو بخونین کاملا براتون واضح می شه و معنای  انصاف رو می فهمیم...

الإمامُ علیٌّ علیه السلام ـ فی قَولِهِ تَعالى : «إِنّ اللّه َ یَأمُرُ بِالعَدلِ و الإِحسانِ» ـ : العَدلُ الإنصافُ، و الإحسانُ التَّفَضُّلُ . [2]
امام على علیه السلام ـ درباره آیه «خدا به عدالت و احسان فرمان مى دهد» ـ فرمود : مقصود از عدالت، انصاف است و منظور از احسان، بخشش و تفضّل.

و این طور شد که واژه انصاف، معادل واژه عدل شد. 

انصاف داشتن یعنی همان عدالت داشتن. 

اما اینکه امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند منصف و عادل باشید که محبت هایتان پایدار و مستدام می شود.[3] یا برکت ها شامل حالتان می شود. [4] یا روزی آسمان به سمت شما می بارد [5] یا اینکه این عدالت و انصاف ، میان مردم را اصلاح می کند [6]، منظور حضرت این است که چگونه باشیم؟

یعنی چطور باشیم که به ما بگویند منصف؟ یا عادل؟

با توجه به روایات، پاسخ به این سوال یک قاعده ی کلی دارد که به شما بشه گفت عادل و منصف. و بعد اگر خواستین که عادل ترین باشین، کار دیگری باید کرد. [7]

اما قاعده طلایی چیست؟

قال رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله : ما کَرِهتَهُ لِنَفسِکَ فَاکرَهْ لِغَیرِکَ، و ما أحبَبتَهُ لِنَفسِکَ فأحبِبْهُ لِأخیکَ؛ تَکُن عادِلاً فی حُکمِکَ، مُقسِطا فی عَدلِکَ، مُحَبَّا فی أهلِ السَّماءِ، مَودودا فی صُدورِ أهلِ الأرضِ [8]
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : آنچه براى خود نمى پسندى، براى دیگرى هم مپسند و آنچه براى خود دوست دارى، براى برادرت نیز دوست بدار، تا در قضاوتت عادل باشى و در عدالتت دادگر و نزد آسمانیان دوست داشتنى و در دلهاى زمینیان محبوب.

از امروز شروع کن. ببین چقدر می تونی این قاعده طلایی رو در زندگی ات پیاده کنی، به همان مقدار می تونی به خودت بگی که منصف و عادل هستی... منصف هستیم؟

قاعده طلایی:  آنچه براى خود نمى پسندى، براى دیگرى هم مپسند و آنچه براى خود دوست دارى، براى برادرت نیز دوست بدار. 

------------------------------------------------------

پاورقی:

[1]  النحل /آیه ٩٠ 

[2]  نهج البلاغة : الحکمة ٢٣١

[3] الإمامُ علیٌّ علیه السلام : الْإِنْصَافُ یَسْتَدِیمُ الْمَحَبَّة   

بانصاف با مردم سلوک کردن دایم و پاینده دارد دوستى ایشان را.

عبد الواحد تمیمى آمدى، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1جلد، دفتر تبلیغات - قم، چاپ: اول، 1366 ش. ص : 394 

[4] لإمامُ علیٌّ علیه السلام : بِالعَدلِ تَتَضاعَفُ البَرَکاتُ

امام على علیه السلام : به سبب عدالت، برکتها دو چندان مى شود.

عبد الواحد تمیمى آمدى، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1جلد، دفتر تبلیغات - قم، چاپ: اول، 1366 ش. ص 446.

[5] امام صادق علیه‏السلام: اِنَّ النّاسَ یَستَغنونَ اِذا عُدِلَ بَینَهُم وَ تُنزِلُ السَّماءُ رِزقَها وَ تُخرِجُ الرضُ بَرَکَتَها بِاِذنِ اللّه‏ِ تَعالى ؛

اگر در میان مردم عدالت برقرار شود، همه بى‏نیاز مى‏شوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزى خود را فرو مى‏فرستد و زمین برکت خویش را بیرون مى‏ریزد.

شیخ کلینى، الکافی، 5جلد، اسلامیه - تهران، چاپ: دوم، 1362ش. ج‏3، ص:568 

[6] الإمامُ علىٌّ علیه السلام :الإنصافُ یَرفَعُ الخِلافَ ، و یُوجِبُ الایتِلافَ غرر الحکم : ١٧٠٢

[7] امام على علیه السلام : أَعدَلُ النّاسِ مَن أَنصَفَ مَن ظَلَمَهُ؛

عادل‏ترین مردم کسى است که با کسى که به او ظلم کرده با انصاف رفتار کند.

غررالحکم، ج2، ص435، ح 3186 

[8]  علامه مجلسى، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، 42جلد، اسلامیه - تهران، چاپ: مکرر، مختلف.ج‏74، ص69. تحف العقول : ١٤ میزان الحکمه، ج7، ص 96