سیــــاه مشــق

از تاکسی پیاده شد. رفت طبقه سوم که هنوز به صورت کامل دیوارهاش رو نساخته بود. خسته نباشید و خداقوتی به کارگران گفت و از آن ها پذیرایی کرد و تشکر و به سمت خانه اش حرکت کرد. خانمش از حال و اوضاع خونه پرسید. گفت درحال ساخته. نگران پول و امکاناتش بود.فکر می کرد¹  و می گفت می تونیم سمبلش کنیم و از این اجاره نشستن در بیایم و بریم خونه خودمون. می تونیم هم یه کم سختی بیشتر تحمل کنیم و تلاش کنیم ² و من هم کار می کنم تا به مصالح مرغوب تر خونه بهتری رو بسازیم و ...نگران بودیم قبل از اونی که بتونیم خونه رو تکمیل کنیم صاحبخانه ما رو از این خونه اجاره ای بندازه بیرون ³. اونوقته که نه جایی رو داشتیم بریم و نه خونمون رو کامل کرده بودیم.⁴  بالاخره یواش یواش تلاش می کردیم و سختی ها رو تحمل می کردیم. همیشه حواسمون بود که ما تو این خونه مستاجریم⁵  و معلوم نیست کی ما رو بیرون کنن. برای همین از لحظه لحظه ای که بودیم استفاده می کردیم برای ساختن خونه جدید و دائمی خودمون....

یه شب رفته بودیم خونه دوستم و شام رو دور هم بودیم. خیلی راحت و اسوده بودند. از وضع کار و زندگیشون که پرسیدم دیدم خیلی راحت و اسوده اند ⁶. هی مبل و رومبلیشون رو عوض می کردند و وسایل اشپزخانه نو می خریدند و قبلی ها رو می ذاشتن کنار خیابون. تعجب کرده بودم. گفتم خب این پولی که درمی یارین رو ذخیره کنین شاید یه روزی به دردتون خورد اما انگار نه انگار. گفتم خونه خریدین؟ با تعجب گفت مگه باید خونه بخریم؟ همین خونه ای که توش هستیم هست دیگه . رفتم تو فکر. مگه این ها مستاجر نیستن پس چرا به فکر یه خونه دائمی برای خودشون نیستن؟ مگه چقدر وقت دارن و تا کی می تونن تو این خونه بمونن؟ مگه نه اینه که این خونه اجاره ای رو در اختیارشون قرار دادن تا پول اجاره ندن و ذخیره کنن و بتونن خونه ای جدید و مستحکم تر بخرن ⁷ ؟ مگه چقدر این رومبلی ها و لوازم اشپزخانه با هم فرق می کنه  ؟ ارکوپال نارنجی با ارکوپال آبی چه فرقی می کنه ⁸ ؟

بی خود نیست که وقتی ادم حواسش به خونه اخرتش نباشه به همین خونه مستاجری که معلوم هم نیست تا چند لحظه و دقیقه و ساعت دیگه از این خونه بیرونش می کنن.⁹  و چه زیبا فرمود امیرالمومنین علی علیه السلام که : إِنَّ الدُّنیا مَشغَلَةٌ عَن غَیرِها وَلَم یُصِب صاحِبُها مِنها شَیئا إِلاّ فَتَحَت لَهُ حِرصا عَلَیها وَلَهَجا بِها وَلَن یَستَغنىَ صاحِبُها بِما نالَ فیها عَمّا لَم یَبلُغهُ مِنها (بحارالأنوار، ج78، ص453، ح21)

1. امام صادق علیه‏السلام :  اِنْ اُجِّلْتَ فى عُمُرِکَ یَومَیْنِ فَاجْعَلْ اَحَدَهُما لاَِدَبِکَ لِتَسْتَعینَ بِهِ عَلى یَومِ مَوتِکَ. فَقیلَ لَهُ : وَ ما تِلْکَ الاِْسْتِعانَةُ؟ قالَ : تُحْسِنُ تَدبیرَ ما تُخَلِّفُ وَ تُحْکِمُهُ؛(غرر الحکم، ح 3298)  اگر در عُمرت دو روز مهلت داده شدى ، یک روز آن را براى ادب خود قرار ده تا از آن براى روز مُردنت کمک بگیرى. به امام گفته شد : این کمک گرفتن چگونه است؟ فرمودند : به این‏که آنچه را از خود برجا مى‏گذارى ، خوب برنامه‏ریزى کنى و محکم‏کارى نمایى.

2 . امام على علیه السلام :  لا تَـکُن مِمَّن یَرجُو الآخِرَةَ بِغَیرِ العَمَلِ... یَنهى وَ لا یَنتَهى وَ یَمُرُ بِما لا یَتى... ؛(نهج البلاغه، حکمت 150) از کسانى مباش که بى‏عمل، به آخرت امید دارند... از گناه باز مى‏دارند، اما خود باز نمى‏ایستند، به کارهایى فرمان مى‏دهند که خود انجام نمى‏دهند.

3 .  رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و اله:  أَنَّهُ قَالَ إِنَّ النَّاسَ فِی الدُّنْیَا ضَیْفٌ وَ مَا فِی أَیْدِیهِمْ عَارِیَّةٌ وَ إِنَّ الضَّیْفَ رَاحِلٌ وَ إِنَّ الْعَارِیَّةَ مَرْدُودَةٌ أَلَا وَ إِنَّ الدُّنْیَا عَرَضٌ حَاضِرٌ یَأْکُلُ مِنْهُ الْبَرُّ وَ الْفَاجِرُ وَ الْآخِرَةَ وَعْدٌ صَادِقٌ یَحْکُمُ فِیهِ مَلِکٌ عَادِلٌ قَاهِرٌ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ نَظَرَ لِنَفْسِهِ وَ مَهَّدَ لِرَمْسِهِ وَ حَبْلُهُ عَلَى عَاتِقِهِ مُلْقًى قَبْلَ أَنْ یُنْفَذَ أَجَلُهُ وَ یَنْقَطِعَ أَمَلُهُ وَ لَا یَنْفَعَ النَّدَم (إرشاد القلوب إلى الصواب ج‏1 ص : 23) از نبى اکرم صلّى اللَّه علیه و اله روایت شده که همانا مردم در دنیا میهمانانند و هر چه در دست آنان است عاریه باشد همانا میهمان کوچ‏کننده است عاریه هم بصاحبش برمیگردد، آهاى مردم همانا دنیا متاعست آماده که از آن نیک و بد میخورد ولى آخرت وعده‏ایست راست که در آن روز فرمان میدهد پادشاهى دادگر غالب پس خدا رحم میفرماید به هر کس که بنفس خویش نگاهى کند و آماده براى شب اول قبرش باشد و ریسمانش را بر گردنش افکنده باشد پیش از آن که مرگ او برسد و آرزویش را قطع کند ندامت و پشیمانى برایش فایده‏اى ندارد

4.خَسِرَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةَ ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبین (حج/  11)

5. أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ مَنْ لَمْ یَسْتَحْیِ مِنْ طَلَبِ الْمَعَاشِ خَفَّتْ مَئُونَتُهُ وَ رَخِیَ بَالُهُ وَ نُعِّمَ عِیَالُهُ وَ مَنْ زَهِدَ فِی الدُّنْیَا أَنْبَتَ اللَّهُ الْحِکْمَةَ فِی قَلْبِهِ وَ انْطَلَقَ بِهَا لِسَانُهُ وَ بَصَّرَهُ عُیُوبَ الدُّنْیَا دَاءَهَا وَ دَوَاءَهَا وَ أَخْرَجَهُ مِنْهَا سَالِماً إِلَى دَارِ السَّلَام(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال    ص : 166) سیف بن عمیره مى‏گوید: امام صادق (ع) فرمود: هر کس از فراهم آوردن وسایل زندگى شرم نکند هزینه‏اش آسان مى‏شود، و دلش آرام مى‏گیرد، و خانواده‏اش رفاه مى‏بینند، و هر کس به دنیا دلبستگى نداشته باشد خداوند در دلش حکمت را استوار مى‏سازد و زبانش را به آن گویا مى‏کند، و او را به عیبهاى دنیا و درد و درمان آن بینا مى‏گرداند، و از دنیا با قلبى سالم او را به سوى بهشت روانه مى‏سازد.

6. قال ابو محمد حسن بن علی علیه السلام: مَنْ أَحَبَّ الدُّنْیَا ذَهَبَ خَوْفُ الْآخِرَةِ مِنْ قَلْبِهِ وَ مَنِ ازْدَادَ حِرْصاً عَلَى الدُّنْیَا لَمْ یَزْدَدْ مِنْهَا إِلَّا بُعْداً وَ ازْدَادَ هُوَ مِنَ اللَّهِ بُغْضاً وَ الْحَرِیصُ الْجَاهِدُ وَ الزَّاهِدُ الْقَانِعُ کِلَاهُمَا مُسْتَوْفٍ أُکُلَهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ مِنْ رِزْقِهِ شَیْئاً فَعَلَامَ التَّهَافُتُ فِی النَّارِ وَ الْخَیْرُ کُلُّهُ فِی صَبْرِ سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ تُورِثُ رَاحَةً طَوِیلَةً وَ سَعَادَةً کَثِیرَةً وَ النَّاسُ طَالِبَانِ طَالِبٌ یَطْلُبُ الدُّنْیَا حَتَّى إِذَا أَدْرَکَهَا هَلَکَ وَ طَالِبٌ یَطْلُبُ الْآخِرَةَ حَتَّى إِذَا أَدْرَکَهَا فَهُوَ نَاجٍ فَائِزٌ وَ اعْلَمْ أَیُّهَا الرَّجُلُ أَنَّهُ لَا یَضُرُّکَ مَا فَاتَکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ أَصَابَکَ مِنْ شَدَائِدِهَا إِذَا ظَفِرْتَ بِالْآخِرَةِ وَ مَا یَنْفَعُکَ مَا أَصَبْتَ مِنَ الدُّنْیَا إِذَا حُرِمْتَ الْآخِرَة (إرشاد القلوب إلى الصواب    ج‏1 ص : 23) حضرت امام حسن علیه السّلام فرموده: هر کس دنیا را دوست بدارد بیم آخرت از دل او برود و آن که حرص و آزش در دنیا زیاد باشد بهره‏اى جز دورى از دنیا ندارد و نیز خشم خدا بر او زیاد گردد، انسان آزمند نادان است ولى پارسا قانع است هر دوى اینها خوردنشان یکسان است چیزى از روزى آن دو کاسته نمى‏شود پس براى چه شتاب در آتش کنید، خیر و خوبى تمامش در یک ساعت شکیبائى و صبر است که موجب و سبب آسایش دراز و خوشبختى فراوانى مى‏شود.

7 .  قال علىّ علیه السّلام: ایّها النّاس انّما الدّنیا دار مجاز و الآخرة دار قرار فخذوا من ممرّکم لمقرّکم ( نهج البلاغه، خطبه 194) على علیه السّلام فرموده: اى مردم جهان، دنیا سراى گذران و آخرت منزل جاودان است. شما از دنیائى که رهگذر شما است براى قرارگاه خود ذخیره‏اى اندوزید و سرمایه‏اى بردارید

8 . عن علىّ بن الحسین علیهما السّلام: من کرمت علیه نفسه هانت علیه الدّنیا (تحف العقول صفحه 278) حضرت سجاد علیه السّلام میفرمود: کسى که بکرامت نفس و شخصیت روحانى نائل آمده است مادیات پست، نزد او حقیر و ناچیز است

9. قال الصادق علیه السلام: اصبروا على الدّنیا فانّما هى ساعة فما مضى منه فلا تجد له ألما و لا سرورا، و ما لم یجی‏ء فلا تدرى ما هو و انّما هى ساعتک الّتى انت فیها فاصبر فیها على طاعة اللَّه و اصبر فیها عن معصیة اللَّه (کافى 2، صفحه 454 و ). امام صادق علیه السلام فرموده است: مجموع عمر آدمى در دنیا ساعتى بیش نیست آنچه از این ساعت گذشته است معدوم شده و لذّت و المى از آن احساس نمیکنید و آنچه از آن هنوز نیامده است نمیدانید چیست، سرمایه موجود و پر ارزش عمر، تنها همان لحظات نقدى است که اینک در اختیار شما است و در آن بسر میبرید. مالک نفس خود باشید و در حال حاضر براى اصلاح و رستگارى خود بکوشید، در مشکلات وظیفه‏شناسى و اطاعت از اوامر الهى پایدارى و از آلودگى بگناه و نافرمانى خداوند، خوددارى کنید.

*   قال علىّ علیه السّلام: الدّهر یومان: یوم لک و یوم علیک. فاذا کان لک فلا تبطر و اذا کان علیک فاصبر. ( نهج البلاغه، کلمه 390)   على علیه السّلام فرموده است: دنیا براى تو دو روز است. یک روز بنفع تو و طبق تمایلات تو است و یک روز بضرر تو و بر خلاف خواهشهاى تو است. روزى که بنفع تو است و نعم الهى را در اختیار دارى طغیان و سرکشى منما، و روزى که بضرر تو است و گرفتار ناملایماتى، صابر و بردبار باش‏

*    قال امیر المؤمنین علیه السّلام: و ما فاتک منها فلا تأس علیه جزعا. ( نهج البلاغه فیض، صفحه 864)   على علیه السّلام در ضمن نامه‏اى که بعبد اللَّه بن عبّاس نوشته، فرموده است نسبت بچیزى که از دنیایت فوت شده و از دست داده‏اى غمگین و بى‏تاب مباش.